पॉलीथिलीन टेरेफ्थालेट (पीईटी) प्लास्टिक: गुणधर्म आणि अनुप्रयोगांचा आढावा

१. परिचय

पॉलीथिलीन टेरेफ्थालेट (PET) हे जगातील सर्वात बहुमुखी आणि मोठ्या प्रमाणावर वापरल्या जाणाऱ्या थर्मोप्लास्टिक्सपैकी एक आहे. पेय बाटल्या, अन्न पॅकेजिंग आणि कृत्रिम तंतूंसाठी प्राथमिक सामग्री म्हणून, PET उत्कृष्ट भौतिक गुणधर्मांना पुनर्वापरक्षमतेसह एकत्रित करते. हा लेख PET ची प्रमुख वैशिष्ट्ये, प्रक्रिया पद्धती आणि उद्योगांमधील विविध अनुप्रयोगांचे परीक्षण करतो.

२. साहित्याचे गुणधर्म

भौतिक आणि यांत्रिक गुणधर्म

• उच्च शक्ती-ते-वजन गुणोत्तर: 55-75 MPa ची तन्य शक्ती
• स्पष्टता: >९०% प्रकाश प्रसारण (स्फटिकासारखे ग्रेड)
• अडथळा गुणधर्म: चांगला CO₂/O₂ प्रतिकार (कोटिंग्जसह वाढवलेला)
• औष्णिक प्रतिकार: सतत ७०°C (१५०°F) पर्यंत वापरता येण्याजोगा
• घनता: १.३८-१.४० ग्रॅम/सेमी³ (अनाकार), १.४३ ग्रॅम/सेमी³ (स्फटिकासारखे)

रासायनिक प्रतिकार

• पाणी, अल्कोहोल, तेलांना उत्कृष्ट प्रतिकार
• कमकुवत आम्ल/कॅसेसना मध्यम प्रतिकार
• तीव्र अल्कली, काही सॉल्व्हेंट्सना कमी प्रतिकार

पर्यावरणीय प्रोफाइल

• पुनर्वापर कोड: #१
• हायड्रोलिसिसचा धोका: उच्च तापमान/पीएच वर कमी होते
• पुनर्वापरक्षमता: मोठ्या मालमत्तेचे नुकसान न होता ७-१० वेळा पुनर्प्रक्रिया करता येते.

३. प्रक्रिया पद्धती

४. प्रमुख अनुप्रयोग

पॅकेजिंग (जागतिक मागणीच्या ७३%)

• पेय बाटल्या: दरवर्षी ५०० अब्ज युनिट्स
• अन्नाचे कंटेनर: मायक्रोवेव्हेबल ट्रे, सॅलड क्लॅमशेल
• औषधनिर्माण: ब्लिस्टर पॅक, औषधाच्या बाटल्या

कापड (२२% मागणी)

• पॉलिस्टर फायबर: कपडे, अपहोल्स्ट्री
• तांत्रिक वस्त्रे: सीटबेल्ट, कन्व्हेयर बेल्ट
• नॉनव्हेन्स: जिओटेक्स्टाइल, फिल्टरेशन मीडिया

उदयोन्मुख वापर (५% पण वाढत आहे)

• ३डी प्रिंटिंग: उच्च-शक्तीचे फिलामेंट्स
• इलेक्ट्रॉनिक्स: इन्सुलेटिंग फिल्म्स, कॅपेसिटर घटक
• अक्षय ऊर्जा: सौर पॅनेल बॅकशीट्स

५. शाश्वतता प्रगती

पुनर्वापर तंत्रज्ञान

1. यांत्रिक पुनर्वापर (पुनर्वापरित पीईटीच्या ९०%)
   • धुणे-फ्लेक-वितळणे प्रक्रिया
   • फूड-ग्रेडला सुपर-क्लीनिंग आवश्यक आहे
2. रासायनिक पुनर्वापर
   • ग्लायकोलिसिस/डिपॉलिमरायझेशन ते मोनोमर्स
   • उदयोन्मुख एंजाइमॅटिक प्रक्रिया

जैव-आधारित पीईटी

• ३०% वनस्पती-व्युत्पन्न MEG घटक
• कोका-कोलाची प्लांटबॉटल™ तंत्रज्ञान
• चालू खर्चाचा प्रीमियम: २०-२५%

६. पर्यायी प्लास्टिकशी तुलना

७. भविष्यातील दृष्टीकोन

पीईटी एकल-वापर पॅकेजिंगवर वर्चस्व गाजवत आहे, तर टिकाऊ अनुप्रयोगांमध्ये विस्तार करत आहे:

• सुधारित अडथळा तंत्रज्ञान (SiO₂ कोटिंग्ज, बहुस्तरीय)
• प्रगत पुनर्वापर पायाभूत सुविधा (रासायनिक पुनर्वापरित पीईटी)
• कामगिरीतील बदल (नॅनो-कंपोझिट्स, इम्पॅक्ट मॉडिफायर्स)

कामगिरी, प्रक्रियाक्षमता आणि पुनर्वापरक्षमता यांच्या अद्वितीय संतुलनासह, पीईटी जागतिक प्लास्टिक अर्थव्यवस्थेत अपरिहार्य राहते, त्याच वेळी वर्तुळाकार उत्पादन मॉडेल्सकडे संक्रमण करत आहे.